Pezullimi i Ballukut nga gjykata, kërkohet dorëheqja e Kryeministrit Rama

Të mërkurën, nga foltorja e Kuvendit, Belinda Balluku, zëvendëskryeministre dhe ministre e Infrastrukturës dhe Energjisë, sfidoi opozitën dhe drejtësinë duke i quajtur akuzat penale të ngritura ndaj saj “baltë” dhe “gënjeshtra”.

Por ndërsa Balluku sulmonte opozitën nga foltorja, duke i akuzuar se ishin të xhindosur nga suksesi i saj “politik”, një gjyqtar i Gjykatës së Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar po shqyrtonte një kërkesë të SPAK për ta pezulluar nga detyrat shtetërore.

Vendimi i gjyqtarit Erjon Çela, i rrjedhur në media të enjten, parashikon gjithashtu ndalimin e Ballukut për të dalë jashtë territorit të Shqipërisë, duke i bllokuar pasaportën.

Dy javë më parë, SPAK e mori të pandehur zëvendëskryeministren Balluku për “shkelje të barazisë në tendera”; ndërsa zbardhja e bisedave të saj me vartësit tregon se si ajo ka kontrolluar në çdo hap procedurën e prokurimit me vlerë 18.9 miliardë lekë për tunelin e Llogarasë dhe ka paracaktuar fituesin, në shkelje të kritereve standarde të tenderit.

Pavarësisht kërkesave të opozitës për dorëheqje, ajo vazhdoi ta mbante pozicionin e saj me bekimin dhe mbështetjen e kryeministrit Edi Rama.

Vendimi i Gjykatës së Posaçme për pezullimin e Ballukut u duartrokit të enjten nga opozita, e cila kërkoi dorëheqjen e kryeministrit Edi Rama dhe mbajtjen e përgjegjësisë politike për aferat korruptive që kanë shoqëruar qeverisjen e tij.

“Shkarkimi i menjëhershëm i Belinda Ballukut dhe dorëheqja e Edi Ramës janë e vetmja rrugë për të çliruar Shqipërinë nga sistemi i korruptuar qeverisës që është ndërtuar në këto 12 vite,” tha në një qëndrim publik Gazment Bardhi, kryetar i grupit parlamentar të Partisë Demokratike.

Ai e vlerësoi vendimin e gjykatës si “një ditë të mirë për luftën kundër korrupsionit, për llogaridhënien dhe transparencën”.

Deputetja e PD-së, Jorida Tabaku, e cilësoi rast unik në botë që një zëvendëskryeministër pezullohet nga detyra me vendim gjykate, ndërsa fajësoi Ramën për mosmbajtje të përgjegjësisë politike.

“Kjo është një dëshmi e një krize të madhe morale dhe politike që ka prekur qeverisjen prej vitesh, ku qeveria njolloset me skandalet dhe kryeministri shmang përgjegjësinë e tij morale dhe politike”, shkroi ajo në Facebook.

Edhe partitë më të reja parlamentare në opozitë përshëndetën aktin e gjykatës dhe kërkuan dorëheqjen e kryeministrit si përgjegjës për bashkëpunëtorët e tij që po përballen me drejtësinë.

“Një moment historik”, e quajti vendimin e gjykatës kryetari i partisë ‘Mundësia’, Agron Shehaj, gjatë një konference për shtyp. “Po shkërmoqet një autokraci e korruptuar që ka sunduar Shqipërinë këto 35 vjet”, shtoi ai, duke i kërkuar kryeministrit të japë dorëheqjen.

Edhe kryetari i Lëvizjes Bashkë, Arlind Qori, kërkoi largimin e Ramës dhe shpalljen e zgjedhjeve të parakohshme.

“Nuk mund të na qeverisin më ata që përfundojnë në burg”, tha ai në një videomesazh në Facebook.

Ndërkohë, nga selia e PD-së qëndrimi zyrtar ishte më i paqartë, duke e parë vendimin e gjykatës si të ndikuar nga Rama.

“Duke përdorur drejtësinë për të hequr qafe Belinda Ballukun, Edi Rama provoi edhe njëherë se njeriu burracak nuk bëhet trim, as kur është në majën e piramidës së pushtetit”, thuhet në deklaratën e lexuar për mediat nga deputeti Klevis Balliu, ku ndër të tjera kërkohej edhe dorëheqja e kryeministrit si përgjegjës për ndërtimin e një sistemi qeverisës të korruptuar.

Mungon përgjegjësia politike nga kryeministri

Ky është rasti i parë që një zyrtar kaq i lartë i qeverisë merret i pandehur nga drejtësia ndërkohë që është ende në detyrë dhe më pas pezullohet nga detyra me vendim gjykate.

Gjatë qeverisjes së Partisë Socialiste nga viti 2011, janë marrë të pandehur për vepra korruptive disa zyrtarë të lartë, pasi kanë lënë detyrat e tyre qeverisëse.

Në listën e gjatë të të akuzuarve është ish-zv.kryeministri Arben Ahmetaj, i cili është në kërkim nga drejtësia për aferën e inceneratorëve, për të cilën ndodhen në burg të dënuar ish-ministri i Mjedisit Lefter Koka, ish-deputeti socialist Alqi Bllako dhe zyrtarë të tjerë të qeverisë.

Ish-ministri i Shëndetësisë, Ilir Beqja, po ashtu ndodhet në burg, i akuzuar për kontratat koncesionare në sektorin e shëndetësisë, ndërsa disa ish-deputetë dhe deputetë aktualë të Partisë Socialiste janë nën hetim apo të pandehur nga Prokuroria e Posaçme.

Në paraburgim, i akuzuar për korrupsion dhe pastrim parash, është Erion Veliaj, kryetar i Bashkisë Tiranë, bashkëpunëtori i ngushtë i Edi Ramës.

Me gjithë listën e gjatë të të akuzuarve dhe të dënuarve për korrupsion në radhët e bashkëpunëtorëve të tij më të ngushtë, kryeministri më jetëgjatë postkomunist nuk ka mbajtur përgjegjësi politike, por i ka trajtuar rastet si “përgjegjësi personale”.

Një sjellje kjo që, sipas ekspertëve të politikës, tregon mungesën e një standardi minimal demokratik.

“Në një vend normal demokratik, qeveria do të ishte dorëhequr shumë më herët. Por ne nuk jemi vend normal. Jemi një vend ku korrupsioni nuk dënohet, por shpërblehet me votë, ndërkohë që zgjedhjet ndikohen rëndë nga blerja e votës, presioni mbi administratën dhe krimi i organizuar,” i tha BIRN-it Ermal Hasimja.

Sipas tij, për aq kohë sa do të vijojë të votohet Rama, ai nuk do ta shohë “të nevojshme të mbajë përgjegjësi si kryeministër”.

Për gazetarin Lutfi Dervishi, skandalet në nivelet më të larta nuk kanë prodhuar asnjëherë tronditje politike dhe pyetja, sipas tij, “nuk është nëse qeveria ‘mund’ të vazhdojë të qeverisë, por nëse ka ndërmend të nxjerrë ndonjë mësim”.

Sipas tij, deri tani historia ka treguar të kundërtën.

Dervishi e sheh vendimin e Gjykatës së Posaçme si një goditje të fortë për qeverinë, pasi “nuk prek një hallkë periferike, por një figurë kyçe të ekzekutivit”.

“Ky zhvillim tregon një drejtësi që kërkon të afirmojë autonominë e vet, por në të njëjtën kohë nxjerr zbuluar edhe një boshllëk të madh: mungesën e filtrave të brendshëm në qeveri. Çështjet nuk trajtohen në nivel administrativ dhe politik, por përfundojnë direkt në SPAK,” i tha ai BIRN-it.

Sa i përket kryeministrit, sipas Dervishit, mbi të “barra është e pashmangshme”.

“Edhe nëse fajet penale janë individuale, përgjegjësia politike është kolektive dhe bie mbi të. Pritet një reflektim, një standard minimal i përgjegjësisë publike,” thekson ai, duke shtuar se metafora e “kumbullave dhe dardhave” të ngrëna pas shpine është e konsumuar.

Dervishi ngre pikëpyetje nëse PS do të jetë e aftë, pas 12 vitesh në pushtet, të vendosë një standard bazë se kur kërkohet ndjesë dhe kur jepet dorëheqja. “Kur ka akuza publike? Kur ka akuza zyrtare? Apo asnjëherë?” ironizon ai.

Mungesa e një strategjie dhe alternative opozitare

Partia Socialiste fitoi një mandat të 4-t në zgjedhjet parlamentare të 11 majit, edhe pse disa muaj para zgjedhjeve u arrestua Erion Veliaj, një nga figurat kyçe të saj dhe kryebashkiak i Tiranës.

Edhe pse qeverisja socialiste u shoqërua me skandale korruptive të njëpasnjëshme, alternativa opozitare ka ardhur duke u tkurrur në elektorat, një fenomen që i faturohet faktit se edhe krerët kryesorë të saj, ish-kryeministri Sali Berisha dhe ish-presidenti Ilir Meta, po përballen me drejtësinë me akuza për korrupsion.

Për ekspertët e politikës, opozita, përveç kërkesës momentale për dorëheqjen e Ramës dhe thirrjen e zgjedhjeve të parakohshme, duhet të ketë një strategji të qartë se si të bëhet një alternativë e besueshme për votuesit.

“Opozita duhet të nxitojë për të rritur besueshmërinë e saj si një alternativë e Rilindjes, sepse nuk do të mjaftonin vetëm zgjedhjet e parakohshme për të ardhur në pushtet”, tha Hasimja.

Sipas tij, kjo është e domosdoshme përballë një shumice socialiste që ka treguar edhe më herët, siç e tregoi edhe më 11 maj, se “është në gjendje të absorbojë goditje të tilla”.

“Peshorja e pushtetit nuk do të ndryshojë thjesht sepse po vërtetohet që qeverisja socialiste është e korruptuar,” shton ai.

Për Lutfi Dervishin, opozita ka dy rrugë: e para është instinktive dhe lidhet me kërkesën për dorëheqje apo zgjedhje të parakohshme.

“E dyta, një strategji afatmesme për t’u ringritur, riformatuar, bashkuar dhe për të ofruar një model tjetër qeverisjeje,” thotë ai, duke shtuar se “opozita duhet të jetë gati që, kur të bie qeveria, të mos ta zërë përfund”.

Në këtë kontekst ai mendon se opozita fiton duke treguar se ka ofertë serioze, më shumë sesa duke festuar dështimet e kundërshtarit.

Sipas tij, opozita ka gjithashtu një problem komunikimi dhe koherence.

“Shpërqendrimi mes shumë kauzave dhe sulmet ose lavdërimet ndaj institucioneve të reja të drejtësisë e dëmtojnë kredibilitetin e saj,” thotë Dervishi. Kjo, sipas tij, krijon një terren ku “edhe një kauzë legjitime humbet efektin”.